Khuỷu tay là một trong những khớp quan trọng nhất của cơ thể, đóng vai trò cầu nối giữa cánh tay và cẳng tay. Đây là khớp bản lề phức hợp, được hình thành từ ba xương chính: xương cánh tay (humerus), xương trụ (ulna) và xương quay (radius). Nhờ cấu trúc đặc biệt này, khớp khuỷu tay không chỉ giúp chúng ta gập duỗi cánh tay một cách linh hoạt mà còn hỗ trợ xoay cẳng tay, từ đó thực hiện vô số hoạt động hàng ngày như ăn uống, viết lách, cầm nắm đồ vật hay chơi thể thao.
Theo Ông Nguyễn Thành Danh – truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông với hơn 20 năm kinh nghiệm điều trị các bệnh lý xương khớp – khớp khuỷu tay được ví như “cánh cửa bản lề” của chi trên. Nếu cánh cửa này khỏe mạnh, mọi chuyển động đều mượt mà; ngược lại, chỉ một chút tổn thương cũng khiến sinh hoạt hàng ngày trở nên khó khăn.
Khớp khuỷu tay được cấu tạo như thế nào?
Khớp khuỷu tay không phải là một khớp đơn lẻ mà là sự kết hợp của ba khớp nhỏ hoạt động đồng bộ trong một bao khớp chung. Cấu trúc này giúp khuỷu tay vừa chắc chắn, vừa linh hoạt để đáp ứng nhu cầu vận động đa dạng.
Cụ thể, ba khớp nhỏ bao gồm:
- Khớp cánh tay – trụ: Đây là khớp chính chịu trách nhiệm cho động tác gập và duỗi cẳng tay. Nhờ hình dạng bản lề đặc biệt giữa mấu lồi xương cánh tay và ổ chảo xương trụ, khớp này cho phép cánh tay gập tối đa khoảng 145–150° và duỗi thẳng hoàn toàn 0°.
- Khớp cánh tay – quay: Nằm ở phía ngoài khuỷu tay, khớp này kết nối chỏm xương quay với lồi cầu xương cánh tay. Nó hỗ trợ cả gập duỗi lẫn một phần chuyển động xoay nhẹ của cẳng tay.
- Khớp quay – trụ gần: Là khớp trụ giữa đầu trên xương quay và xương trụ, cho phép cẳng tay xoay úp (supination) và xoay ngửa (pronation) với biên độ khoảng 150–180°.
Ngoài ba khớp xương, khuỷu tay còn được củng cố bởi hệ thống dây chằng mạnh mẽ (dây chằng quay trụ, dây chằng bên trong, dây chằng bên ngoài), bao hoạt dịch và các cơ bắp lớn như cơ nhị đầu, cơ tam đầu, nhóm cơ cẳng tay. Tất cả tạo nên một khối thống nhất vừa bền vững vừa linh hoạt.
Chức năng chính của khớp khuỷu tay là gì?
Khớp khuỷu tay không chỉ đơn thuần là “bản lề” mà còn đảm nhận nhiều vai trò quan trọng để chi trên hoạt động hiệu quả.
Dưới đây là những chức năng nổi bật nhất:
- Chuyển động gập – duỗi linh hoạt: Đây là chức năng chính mà ai cũng nhận thấy. Nhờ khớp cánh tay – trụ, chúng ta có thể gập tay để đưa thức ăn lên miệng, ôm người thân hoặc duỗi thẳng tay để với đồ vật ở xa.
- Xoay cẳng tay úp – ngửa nhịp nhàng: Nhờ khớp quay – trụ gần, bạn dễ dàng vặn mở nắp chai, xoay chìa khóa, cầm vợt tennis hay đơn giản là úp lòng bàn tay để nhận tiền. Không có chức năng này, mọi thao tác tinh tế sẽ trở nên bất khả thi.
- Chịu lực và giữ ổn định: Khi nâng tạ, chống đẩy hay chống tay đứng dậy, khớp khuỷu tay phải chịu lực nén lên đến hàng trăm kilogram nhưng vẫn giữ vững cấu trúc. Dây chằng và cơ bắp xung quanh chính là “trụ đỡ” giúp khuỷu tay không bị trật khớp trong những tình huống đó.
- Truyền dẫn thần kinh và cảm giác: Khuỷu tay là nơi đi qua ba dây thần kinh lớn: thần kinh trụ, thần kinh giữa và thần kinh quay. Nhờ vậy, mọi tín hiệu từ não đến bàn tay và ngược lại đều được truyền nhanh chóng, giúp bạn cảm nhận nóng lạnh, đau nhức hay điều khiển từng ngón tay chính xác.
- Cung cấp máu nuôi dưỡng toàn bộ chi trên: Động mạch cánh tay phân nhánh thành động mạch trụ và động mạch quay ngay tại vùng khuỷu. Lượng máu dồi dào không chỉ nuôi khớp mà còn đảm bảo các cơ, da, móng tay luôn khỏe mạnh.
Ông Nguyễn Thành Danh nhấn mạnh: “Trong Đông y, khuỷu tay thuộc hành Mộc, chủ về gân cơ và sự linh hoạt. Khi khí huyết lưu thông tốt qua vùng này, tay chân sẽ nhẹ nhàng, khỏe khoắn. Ngược lại, chỉ cần một chút ứ trệ cũng dễ sinh đau mỏi, tê bì.”
Vì sao cần hiểu rõ về khớp khuỷu tay?
Hiểu rõ khớp khuỷu tay là gì và chức năng của nó giúp chúng ta ý thức hơn trong sinh hoạt hàng ngày. Một cấu trúc tưởng chừng đơn giản nhưng lại thực hiện hàng nghìn chuyển động mỗi ngày. Chính vì làm việc không ngừng nghỉ, khớp khuỷu tay rất dễ gặp các vấn đề như viêm lồi cầu, hội chứng chèn ép thần kinh trụ hay thoái hóa sớm nếu không được chăm sóc đúng cách.
Tại Dược Bình Đông, các bài thuốc Đông y gia truyền từ dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm đã giúp hàng nghìn người bảo vệ sức khỏe xương khớp chỉ bằng những dược liệu thiên nhiên quý hiếm, kết hợp cùng bí quyết bồi bổ khí huyết lưu thông qua vùng khuỷu. Khi khớp khỏe, cuộc sống sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều.
Hãy dành vài phút mỗi ngày để thư giãn cánh tay, vận động nhẹ nhàng và lắng nghe cơ thể. Đó chính là cách đơn giản nhất để giữ cho “cánh cửa bản lề” của chi trên luôn hoạt động trơn tru suốt nhiều năm tháng.
(Nội dung được tham vấn chuyên môn bởi Ông Nguyễn Thành Danh – Truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông)
Thông tin của Lương y Nguyễn Thành Danh
Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y
(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Bệnh viện Tâm Anh, Medlatec, Phòng khám ACC
Lương Y Nguyễn Thành Danh 